YoRuMSuZ
Biz işimize bakalım...
Tecrübe bir olaya ya da konuya, maruz kalmak veya müdahil olmak yoluyla, hakim ve hazırlıklı olmaktır. Yani daha önce o konuyu veya olayı yaşamış, görmüş veya tatmış olmaktır. Deneyim sözcüğüyle eş anlamlı, deney ve görgü sözcükleriyle yakın anlamlıdır. Bilimdeki “deney” ile yakın ilişkidedir. Bilim insanları bir bilgiyi sınayarak, gerçek hayatta deneyerek ölçerler. Oradan edinilen bilgi daha sonraki bilgilere ışık tutar. Tecrübe de böyledir. Hayatta yaşadığımız her şey iyi yorumlanırsa geleceğe ışık tutar.
Canlılar doğup büyürken tecrübeleriyle yönlendirilir. Bebekken yüzlerce kez düşmesek yürümeyi öğrenemezdik. Her şeyi tatmaya çalışmasak, neyi yemek gerektiğini çözemezdik. Deneyip yanılmasak, konuşmayı nasıl öğrenecektik? Gelişimimizin tecrübeye dayandığını kim yadsıyabilir? Denemek ve yanılmak öğrenmenin temelidir. Yalnızca okuyarak yanılmadan öğrenebiliriz. Bizden önceki insanlar tecrübelerini aktararak aramızda yaşarlar.
Her ne kadar diğer insanlar bize tecrübelerini aktarsa da, bireysel yaşamlarımız bireysel çaba gerektirir. Kendi hayatımıza uygulayacağımız prensipleri ve gerekli bilgileri hayattan ders çıkararak ediniriz. Tecrübenin en önemli koşulu ders almaktır. Sorunları ve çözümleri sentezleyerek geleceğe yönelik çıkarımlarda bulunmalıyız. Bir sorunla karşılaşınca isyan etmek yerine çözüm üretirsek hayat boyu bir tecrübe edinmiş oluruz. Her gün, her an canımızı sıkan bir şeyler vardır. Şikayet etmek yerine onu denemek, sınamak ve geleceğe tecrübe üretmek gerekir.
Tecrübe yalnızca yaşamakla edinilmez. Binlerce kez aynı şeyi yaşayıp anlamaya çalışmayan insanlar var. Tecrübe yaşadıklarımızdan çıkarım yapmak, daha sonraki seferlerde işimizi kolaylaştıracak bilgiyi edinmek ile ortaya çıkar. Kendimize sorular sormalıyız. Tecrübenin birinci koşulu kendine öğretmek ve lazım geldiğinde de sorarak çıkarımları kullanmaktır. Koşullara uyum sağlamak ve önceki yaşantıları sonrakilere ışık olarak tutmak tecrübenin sonuçlarındandır.
Hayatın kendisi de bir tecrübe ürünüdür. Evrende görünen her şey nedensellik içerisindedir. Önceki deneyimler sonrakileri hazırlar. Maddenin temeli farklı deneyimler türetmek üzerinedir. Atomlar ve canlılar farklılıklar türetir. Bizim farklı bireyler olmamızdan, her elementin farklı yapılara sahip olmasına ve atom altı dünyadaki belirsizliğe kadar uzanan bir tecrübe çalışması vardır. Aynı çizgiyi üst üste çizmeye çalışmak gibi, hayat da aynı şeyleri küçük farklarla sürekli yaşatır. Önceki deneyim sonrakini hazırlar.
Hayatın ne olduğunu sormuştuk. Evrenin nedenini sorgulamıştık. Ardı arkası gelmeyen hayat zincirinin dışarıdan kısaca bir görünümünü vermiştik. Sonuçta hiçbir şey anlamadık ama hayatın gidişini gördük. Hayat farklı deneyimler sunuyor. Hepimiz bu ana yapının birer parçasıyız. “Farklılık” ve “deneyim” için çabalamaktayız. Büyük hayat yapısına baktığımızda bizim önemimizin “tecrübemiz” olduğunu görebiliriz. Sonuçta herkes ölüyor ancak tecrübeleri miras kalıyor. Herkes doğaya karışıyor ancak yaşadıklarımız ve yaşattıklarımız kültürün unsuru oluyor.
Canlılar doğup büyürken tecrübeleriyle yönlendirilir. Bebekken yüzlerce kez düşmesek yürümeyi öğrenemezdik. Her şeyi tatmaya çalışmasak, neyi yemek gerektiğini çözemezdik. Deneyip yanılmasak, konuşmayı nasıl öğrenecektik? Gelişimimizin tecrübeye dayandığını kim yadsıyabilir? Denemek ve yanılmak öğrenmenin temelidir. Yalnızca okuyarak yanılmadan öğrenebiliriz. Bizden önceki insanlar tecrübelerini aktararak aramızda yaşarlar.
Her ne kadar diğer insanlar bize tecrübelerini aktarsa da, bireysel yaşamlarımız bireysel çaba gerektirir. Kendi hayatımıza uygulayacağımız prensipleri ve gerekli bilgileri hayattan ders çıkararak ediniriz. Tecrübenin en önemli koşulu ders almaktır. Sorunları ve çözümleri sentezleyerek geleceğe yönelik çıkarımlarda bulunmalıyız. Bir sorunla karşılaşınca isyan etmek yerine çözüm üretirsek hayat boyu bir tecrübe edinmiş oluruz. Her gün, her an canımızı sıkan bir şeyler vardır. Şikayet etmek yerine onu denemek, sınamak ve geleceğe tecrübe üretmek gerekir.
Tecrübe yalnızca yaşamakla edinilmez. Binlerce kez aynı şeyi yaşayıp anlamaya çalışmayan insanlar var. Tecrübe yaşadıklarımızdan çıkarım yapmak, daha sonraki seferlerde işimizi kolaylaştıracak bilgiyi edinmek ile ortaya çıkar. Kendimize sorular sormalıyız. Tecrübenin birinci koşulu kendine öğretmek ve lazım geldiğinde de sorarak çıkarımları kullanmaktır. Koşullara uyum sağlamak ve önceki yaşantıları sonrakilere ışık olarak tutmak tecrübenin sonuçlarındandır.
Hayatın kendisi de bir tecrübe ürünüdür. Evrende görünen her şey nedensellik içerisindedir. Önceki deneyimler sonrakileri hazırlar. Maddenin temeli farklı deneyimler türetmek üzerinedir. Atomlar ve canlılar farklılıklar türetir. Bizim farklı bireyler olmamızdan, her elementin farklı yapılara sahip olmasına ve atom altı dünyadaki belirsizliğe kadar uzanan bir tecrübe çalışması vardır. Aynı çizgiyi üst üste çizmeye çalışmak gibi, hayat da aynı şeyleri küçük farklarla sürekli yaşatır. Önceki deneyim sonrakini hazırlar.
Hayatın ne olduğunu sormuştuk. Evrenin nedenini sorgulamıştık. Ardı arkası gelmeyen hayat zincirinin dışarıdan kısaca bir görünümünü vermiştik. Sonuçta hiçbir şey anlamadık ama hayatın gidişini gördük. Hayat farklı deneyimler sunuyor. Hepimiz bu ana yapının birer parçasıyız. “Farklılık” ve “deneyim” için çabalamaktayız. Büyük hayat yapısına baktığımızda bizim önemimizin “tecrübemiz” olduğunu görebiliriz. Sonuçta herkes ölüyor ancak tecrübeleri miras kalıyor. Herkes doğaya karışıyor ancak yaşadıklarımız ve yaşattıklarımız kültürün unsuru oluyor.
