Aralarında ilgi kurulabilen iki kavramdan, ilgili oldukları konuda zayıf olanı güçlü olana benzetmeye teşbih denir. Teşbih, bir karşılaştırmadır. Teşbihin, teşbih olabilmesi için karşılaştırılan iki şeyin bir benzetme yönünde birleşmesi şarttır. Aralarında ortak nitelik bulunmayan şeyler karşılaştırılsa bile teşbih (benzetme) oluşmaz.
Benzetmenin dört öğesi vardır:
Temel Öğeler:
Yardımcı Öğeler:
Ah bu türküler, köy türküleri
Ana sütü gibi candan
Ana sütü gibi temiz
Benzeyen: Köy türküleri
Kendisine Benzetilen: Ana sütü
Benzetme Yönü: Candan, temiz
Benzetme Edatı: Gibi
Benzetme dört türlüdür:
a) Ayrıntılı Benzetme (Teşbih-i mufassal): Dört öğesi de bulunan benzetmedir.
Örnek:
Sular öyle temiz ki, annemin yüzü gibi.
Benzeyen: Sular
Kendisine Benzetilen: Annemin yüzü
Benzetme Yönü: Temiz
Benzetme Edatı: Gibi
b) Kısaltılmış Benzetme ( Teşbih-i mücmel): Benzetme yönü olmayan, diğer öğeleri olan benzetmedir.
Örnek:
Şenyuva Apartmanı bodrum katı
Kutu gibi bir dairede otururlar.
Benzeyen: Daire
Kendisine Benzetilen: Kutu
Benzetme Edatı: Gibi
c) Pekiştirilmiş Benzetme (Teşbih-i müekked): Benzetme edatı olmayan, diğer öğeleri olan benzetmedir.
Örnek:
Yollar köyleri saran eskimiş çerçeveler
Benzeyen: Yollar
Kendisine Benzetilen: Eskimiş çerçeveler
Benzetme Yönü: Saran
d) Yalın Benzetme (Teşbih-i Beliğ):Sadece temel öğelerle (benzeyen, kendisine benzetilen) yapılan benzetmelere denir.
Örnek:
Serviler içinde bir alev Emirsultan
Benzeyen: Emirsultan
Kendisine Benzetilen: Bir alev
Benzetmenin dört öğesi vardır:
Temel Öğeler:
- Benzeyen (zayıf unsur)
- Kendisine benzetilen (kuvvetli unsur)
Yardımcı Öğeler:
- Benzetme yönü (iki varlık arasındaki ortak yön)
- Benzetme edatı (gibi, kadar, sanki misal, tıpkı, benzer, andırır, adeta ...)
Ah bu türküler, köy türküleri
Ana sütü gibi candan
Ana sütü gibi temiz
Benzeyen: Köy türküleri
Kendisine Benzetilen: Ana sütü
Benzetme Yönü: Candan, temiz
Benzetme Edatı: Gibi
Benzetme dört türlüdür:
a) Ayrıntılı Benzetme (Teşbih-i mufassal): Dört öğesi de bulunan benzetmedir.
Örnek:
Sular öyle temiz ki, annemin yüzü gibi.
Benzeyen: Sular
Kendisine Benzetilen: Annemin yüzü
Benzetme Yönü: Temiz
Benzetme Edatı: Gibi
b) Kısaltılmış Benzetme ( Teşbih-i mücmel): Benzetme yönü olmayan, diğer öğeleri olan benzetmedir.
Örnek:
Şenyuva Apartmanı bodrum katı
Kutu gibi bir dairede otururlar.
Benzeyen: Daire
Kendisine Benzetilen: Kutu
Benzetme Edatı: Gibi
c) Pekiştirilmiş Benzetme (Teşbih-i müekked): Benzetme edatı olmayan, diğer öğeleri olan benzetmedir.
Örnek:
Yollar köyleri saran eskimiş çerçeveler
Benzeyen: Yollar
Kendisine Benzetilen: Eskimiş çerçeveler
Benzetme Yönü: Saran
d) Yalın Benzetme (Teşbih-i Beliğ):Sadece temel öğelerle (benzeyen, kendisine benzetilen) yapılan benzetmelere denir.
Örnek:
Serviler içinde bir alev Emirsultan
Benzeyen: Emirsultan
Kendisine Benzetilen: Bir alev
