Türkiye Nüfusunun özellikleri

Ülkelerde yaşayan insanların toplam sayısı nüfus hakkında yeterli bilgi vermez, nüfusun; yaş grupları, cinsiyet durumu, eğitim durumu, çalışanlar, sektörlere dağılışı nüfusun özelliklerini oluşturur.
Bu özellikler ülkenin nüfusu ve ekonomisi hakkında bilgi edinmemizi sağlar.
Nüfus piramitleri; ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeyi, nüfusun cinsiyet özelliği, ortalama yaşam süresi hakkında bilgi verir. Tarım sektöründe çalışanların oranının azalıp, hizmet ve sanayi sektöründe çalışanlann artması ülkenin gelişmekte olduğunu gösterir.

* Köyden Kente Göçler
Göçlerin bir kısmı sürekli, bir kısmı geçicidir.

* Sürekli Göç
Şehrin çekiciliği, köy imkanlarının yetmezliği, eğitim, sağlık ve geçim sorunları, kan davaları ve miras yoluyla tarım topraklarının parçalanması ve tarımda makinalaşma gibi nedenlerle oluşan göç olayıdır.

* Geçici Göç
Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde bütün yıl kendine yetecek ürünleri elde edemeyen işgücü fazlası, yakın ya da uzak iş çevrelerine giderek çalışır. Gurbetçilik adını verdiğimiz bu olay özellikle Doğu Karadeniz'de Doğu ve Güney doğu Anadolu bölgelerinde görülür.

Türkiyedeki coğrafi bölgeler, bölümler ve yöreler arasında nüfus miktarı ve yoğunluğu yönünden önemli farklar bulunmaktadır. Türkiyede nüfusun farklı dağılışında etkili olan faktörler şunlardır:

1. Fiziki Faktörler
a. İklim özellikleri: Ülkemizde nüfusun yoğun olduğu yerlerin, genelde kıyı bölgeler olmasında ılıman iklimin büyük etkisi vardır. Kurak ve kışları aşırı soğuk geçen yerlerde nüfus fazla yoğun değildir.
b. Yer şekilleri:Ülkemizde yüksek ve engebeli yerlerde nüfus azdır. Doğu Anadolu Bölgesi, Taşeli plâtosu, Menteşe yöresi gibi yerler bunlara örnek verilebilir.
c.Toprak özellikleri: Verimli toprakların bulunduğu alanlar (Çukurova, Gediz, B. Menderes) nüfusça kalabalık iken, Tuz Gölü çevresi gibi yerlerde verimsiz topraklar bulunduğundan nüfus çok azdır.

2. Beşeri Faktörler
a. Sanayileşme: Bütün Dünyada olduğu gibi Türkiyede de, sanayileşmenin arttığı yerlerde nüfus yoğunluğu artmıştır. İstanbul, İzmit, Adapazarı, Bursa, Adana ve İzmir buna örnektir.
b. Tarım: Tarımın geliştiği yerler yoğun nüfusludur. Çukurova, Gediz, Bafra ve Çarşamba ovaları çevresi gibi.
c. Yeraltı kaynakları: Madenlerin veya enerji kaynaklarının işletilmesinde yoğun nüfusa ihtiyaç olduğundan, bu alanlarda da nüfus fazladır. Zonguldak, Soma, Elbistan buna örnektir.
d. Turizm: Ülkemizde, Ege ve Akdeniz kıyılarındaki merkezlerde turizmden dolayı nüfus yoğunlaşmıştır.
e. Ulaşım: Ulaşım yolları kavşağında bulunan illerimizin nüfusu artmıştır. Eskişehir, Ankara, Kayseri, İstanbul gibi illerin gelişmesinde, ulaşım yolları üzerinde bulunmaları da etkili olmuştur.


NÜFUS YOĞUNLUĞU HARİTASI

NÜFUS YOĞUNLUĞU
1. Aritmetik Nüfus Yoğunluğu
Bir ülke veya bölgedeki toplam nüfusun, o ülke veya bölgenin yüzölçümüne bölünmesiyle elde edilen sayıya, aritmetik nüfus yoğunluğu denir.
Türkiyenin yüzölçümü (izdüşüm alanı olarak) 779.452 km2, toplam nüfusu da 62.865.574 (1997) dir. Buna göre, Türkiyenin aritmetik nüfus yoğunluğu, 1997 yılına göre yaklaşık olarak 81'dir. Ancak, bu yoğunluk çok kaba olarak nüfusun dağılışını gösterir ve sadece ülkelerin nüfus yoğunluklarını kıyaslamak için kullanılır. Oysa il ve ilçelerin nüfusları ve yüzölçümleri dikkate alınarak yapılan aritmetik yoğunluk, gerçeğe daha yakın rakamlar vermektedir.


2. Tarımsal Nüfus Yoğunluğu
Bir ülkede veya herhangi bir sahada, tarım ve hayvancılıkla geçinen nüfusun, tarımsal alana bölünmesiyle elde edilen nüfus yoğunluğuna tarımsal nüfus yoğunluğu denir. Bu yöntem, aritmetik nüfus yoğunluğuna göre, daha gerçekçidir.
Türkiyede tarımsal nüfus yoğunluğu bölge ve iller arasında farklılık gösterir. Bunda yerşekillerinin dağlık ve ovalık olmasıyla, tarımda çalışan nüfusun miktarı etkili olmaktadır.
Genel olarak, tarımsal nüfus yoğunluğu, dağlık alanlarımızda fazla, geniş tarımsal ovalarımızda ise düşüktür.


3. Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu
Toplam nüfusun, ekili - dikili alanlara bölünmesiyle ortaya çıkan yoğunluğa fizyolojik nüfus yoğunluğu denilmektedir.