Uluslararası PEN Kulübü'nün logosu
5 Ekim 1921'de İngiliz yazar Catherine Amy Dawson Scott ile John Galsworthy ve arkadaşları tarafından Londra'da kurulan PEN, uluslararası yazarlar birliğidir.
Uluslararası PEN Kulübü, İngilizce, poets (şairler), playwrights (dramaturglar), essayists (denemeciler) ve novelists (romancılar) sözcüklerinin baş harflerinden oluşmakta, kuruluşundan bu yana da bütün bu sözcükler yerine sadece kısaltması olan PEN kullanılmaktadır ve pen aynı zamanda İngilizce'de "kalem" anlamına gelmektedir. Nihayetinde 1. Dünya Savaşı'ndan sonra İngiltere'de birkaç yazarın bir araya geldikleri, kendi inisiyatiflerinde sık sık ziyaret ettikleri bir kulüpte öncelikle arkadaş grubu olarak ortaya çıkmış ancak daha sonra yıllar geçtikçe kurumsal bir yapıya dönüşmüştür.
Merkezi Londra'da olan bu kuruluş, bütün politik sıfatlandırmaların uzağında durmaya çalışarak özellikle düşünce, anlatım ve basın özgürlüğünün sağlanması, yazarların haklarının dünya ölçüsünde korunması için çaba göstermektedir. 1926 yılında PEN'e üye olan ülke sayısı 25 idi. Günümüzde 102 ülkenin üye olduğu ve 144 merkezi olan uluslararası PEN Kulübü aynı zamanda UNESCO'nun insan hakları danışmanlığını yapmaktadır. Her ülkenin PEN grubu kendi içinde kendine has bir örgütlenme biçimine sahiptir. Her yıl başka bir ülkede uluslararası düzeyde yapılan kongrelerin belirlenmesi çok önceden yapılan bir oylamayla belirlenir ve belirlenen ülke o yılki organizasyonun koordinasyonundan kendisi sorumludur. Genel olarak kabul gören anlayış, organizasyonu üstlenen ülkenin uluslararası düzeyde kültür alışverişine üretken bir katkı sunması ve geçirgen, özlü, sürece uygun gelen, politik kalıntılar barındırmayan ve insan haklarına saygılı özelin katılımına izin vermesidir.
Belirli aralıklarla düzenlenen uluslararası PEN kongrelerinde, öncelikle hükümetlerin yazarlar karşısındaki tutumları, sansür ve cezaevinde bulunan yazarların durumları ele alınmaktadır. Bu konuda yayımlanan çağrı ve bildirilerle bir kamuoyu yaratılmaya çalışılmaktadır. Bu nedenle 1960 yılında Writers in Prison committee (Tutuklu Yazarlar Komitesi) oluşturuldu. Ancak yazarların kendi ülkelerindeki durumlarına ilişkin her zaman dışarıdan fazla bir etki yaratamadıklarından bu kez de 1990'lı yılların sonlarında Writers in Exile Network (Sürgündeki Yazarlar Grubu) kuruldu. Ve bu grup dışlanan, ülkesinden ayrılmaya mecbur bırakılan yazarlara insan haklarına saygılı ve güvenli bir ülke bulmak hatta orada hayatını sürdürmeyi sağlamakla görevlendi.
Birliğe üyelik şartı İngiltere'deki kulübün prensipleri doğrultusunda gelişmiştir. Irk, dil, millet, ülke, din ayırımı olmaksızın en az iki eseri yayınlanmış olan her yazar üye olabilmektedir. Ancak üyelik için başvuru yerine tavsiyeler göz önüne alınmaktadır. Kişisel başvurular genellikle kabul görmez.
Uluslararası PEN Kulübü'nün başkanı Kanadalı yazar John Ralston Saul ve başkan yardımcısı Türk asıllı İngiliz yazar Moris Farhi.
PEN Türkiye
Kulübün Türkiye'deki kolu Türkiye P.E.N. Yazarlar Derneği, 1950 yılında Halide Edip Adıvar'ın girişimiyle kurulmuştur. Kurulduğu yıl genel sekreterliğe Fikret Adil getirilmişti. Kurul toplantıları onun Taksim'deki evinde yapılıyordu. Halide Edip Adıvar'ın ölümünden sonra Refik Halit Karay, daha sonra Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, son olarak da Tahsin Yücel başkan seçildi. Türk P.E.N'i 12 Eylül 1980 askeri müdahalesi üzerine kendi kendini dağıttı. 1988'de Aziz Nesin'in girişimiyle 1989'da Yaşar Kemal'in başkanlığında yeniden faaliyete geçebildi. Türk P.E.N'in son genel sekreterleri ise Alaattin Asna ve Doğan Hızlan'dı. Günümüzde başkanlığını İnci Aral yapmaktadır.
