Yapay Zekanın Olumsuz Yanları

En kaba tabiriyle makinelerin, insanların yaptıkları işi yapmaları amacıyla işlev görecek yapay zeka çalışmaları, son günlerde artarak devam ediyor. Bilimsel adıyla bir bilgisayarın ya da bilgisayar kontrolündeki robotun zeka barındıran canlıları benzer olarak hareketleri yerine getirme kabiliyeti olan yapay zeka, başta teknoloji olmak üzere pek çok alana yenilik getirecek.

İnsanların yaptıkları bir işi, insanlara oranla daha çabuk, verimli ve kusursuz bir şekilde yapabilme yeteneğine sahip olacak yapay zeka teknolojilerinin, robot çağının temellerinden biri olacağı şimdiden ifade ediliyor.

Birçok açıdan olumlu çözümleri sunacak teknolojiler, yer alan habere göre, o kadar da masum değil. 1969 yılında Neil Armstrong bir kongrede yaptığı konuşmada şu sözleri; “Bilim kehanete henüz hakim değil, her önümüzdeki yıl, sonraki 10 yıldan daha fazla çalışmalıyız” dile getirmiş, bilimin henüz “bazı şeylere” hazır olmadığını belirtmişti. O tarihten bu yana, gelişen teknoloji ise her yıl ve sonraki 10 yıl sürekli yeni çözümleri insanlığın kullanımına sunmuştu. Bu bağlamda dönem itibariyle yapay zeka teknolojileri ön görülemeyecek bir şekilde gelmeye başladı.

Bilim insanları potansiyel gerçeklik içerisinde çalışmalarını yürütmek isterken, meydana getireceği sonuçlar tahmin edilemeyen yapay zeka teknolojilerine “geleceğin teknolojisi” gözüyle bakılıyor. Konuyla ilgili görüşlerini dile getirdi. Dile getirilen görüşler ise hiç iç açıcı olarak gözükmüyordu. Alanında uzman bilim insanları, 20 yıl içerisinde birçok dalda insanlığın hizmetine sunulacak yapay zekanın büyük risk taşıyacağını ifade etti.

Risk çerçevesinde başta hatalı algoritmaya sahip robotların varlığı öne sürülürken, kötü yönetilecek bir yapay zeka teknolojisin, mali ve ekonomik açıdan büyük bir zararı meydana getirebileceği ifade edildi.

MIT Medya Laboratuvarı ve Harvard Programı Evrimsel Dinamik Yetkilisi Dr.Joscha Bach konuyla ilgili yaptığı açıklamada, yakın vadede teknolojinin getireceği olumsuzlukları öngöremediklerini dile getirdi.

Otomasyon teknolojileri ve verimlilik açısından son derece faydalı olacak teknolojilerin, ücrete dayalı bir ekonomik sistemin varlığına nasıl bir etki yapacağının tahmin dahi edilemediğini belirten Dr. Joscha, sonuçların iyimser olmayacağını düşündüklerini vurguladı.

Aynı zamanda, kontrol edilemeyen bir yapay zekanın, toplum yapısında meydana getireceği değişikliğin, robot algoritmaları ile hesaplanamadığını söyleyen Dr. Joscha, işin sosyolojik boyutunun ihmal edilmemesi gerektiğini sözlerine ekledi.

Yapay zeka teknolojileri, kurumsal ve toplumsal alanlarda enerji başta olmak üzere, pek çok alanda hayatımıza girmiş ya da girmek üzere durumundalar.

Sanayi Devrimi sonrasında ortaya atılan “Bilişim, Teknoloji, Robot” Devrimikavramlarına temel hazırlayacak etkenlerden biri olan yapay zekanın, yeni bir devrim meydana getirmesinin an meselesi olduğunu söyleyebiliriz.

Alanında uzman bilim insanları dahi henüz sonucu kestiremiyorken,“geleceğin teknolojisinin” nelere kadi olacağını bekleyip göreceğiz.

Yapay zekânın hızla gelişmesi, beraberinde birçok olumlu gelişmeyi getirirken, aynı zamanda bazı önemli olumsuz yanları da ortaya koymaktadır. Bunlar arasında:

1. İş Kayıpları ve Ekonomik Eşitsizlik: Otomasyon, birçok iş kolunda insan gücünün yerini alabilmekte ve bu durum işsizliğin artmasına, ekonomik eşitsizliğin derinleşmesine ve sosyal huzursuzluğa yol açabilmektedir. Özellikle düşük vasıflı işlerde bu etki daha belirgindir.

2. Önyargı ve Ayrımcılık: Yapay zekâ algoritmaları, eğitim verilerindeki önyargıları yansıtabilmekte ve bu da cinsiyet, ırk, din gibi faktörlere dayalı ayrımcılığa yol açabilmektedir. Örneğin, yüz tanıma sistemlerinde belirli ırk gruplarının yanlışlıkla daha yüksek hata oranlarıyla tanımlanması buna örnek olarak verilebilir.

3. Gizlilik ve Güvenlik Riskleri: Yapay zekâ sistemleri, büyük miktarda kişisel verinin işlenmesini gerektirir ve bu verilerin güvenliği ve gizliliği tehlike altındadır. Veri ihlalleri ve kötü amaçlı kullanım riskleri artmaktadır. Ayrıca, yapay zekâ destekli gözetim sistemlerinin kullanımı, bireysel özgürlükleri ve mahremiyeti ihlal edebilir.

4. Sorumluluk ve Hesap Verebilirlik Sorunları: Yapay zekâ sistemlerinin aldığı kararların sorumluluğunu kimin üstleneceği belirsizdir. Karmaşık algoritmaların karar alma süreçleri şeffaf olmadığı için, hatalı veya zararlı kararların nedenlerini tespit etmek ve sorumluları belirlemek güçleşmektedir.

5. Etik Kaygılar: Yapay zekânın gelişimi, birçok etik soruyu gündeme getirmektedir. Özerk silahların geliştirilmesi, yapay zekânın insan değerlerini nasıl yansıtacağı, yapay zekânın bilinç kazanma olasılığı ve bunun sonuçları gibi konular büyük tartışmalara yol açmaktadır.

6. Bağımlılık ve Sosyal İzolasyon: Yapay zekâ destekli teknolojilere olan bağımlılık, sosyal etkileşimleri azaltabilir ve sosyal izolasyona yol açabilir. İnsanlar, sanal dünyada gerçek dünyadan daha fazla zaman geçirmeye başlayabilirler.

7. Yanlış Bilgi ve Manipülasyon: Yapay zekâ, deepfake gibi teknolojiler aracılığıyla gerçekçi sahte içerikler üretmek için kullanılabilir. Bu durum, kamuoyunu manipüle etmek, kargaşa yaratmak ve toplumsal güvensizliği artırmak için kullanılabilir.

8. Silahlanma Yarışı: Yapay zekâ teknolojisinin askeri amaçlar için kullanılması, küresel bir silahlanma yarışına ve daha da yıkıcı savaşlara yol açabilir. Özerk silahların kontrolsüz bir şekilde yayılması büyük bir tehdit oluşturmaktadır.

9. Yaratıcılık ve İnsanlığın Değerinin Azalması: Bazı uzmanlar, yapay zekânın yaratıcılık ve insan zekâsına olan ihtiyacı azaltacağından ve insanlığın değerini düşüreceğinden endişe duymaktadırlar.

Yapay zekânın olumsuz yanlarını minimize etmek için, etik kuralların geliştirilmesi, düzenlemelerin yapılması, eğitim ve farkındalık çalışmaları yürütülmesi ve teknolojinin toplumsal etkilerinin dikkatlice izlenmesi gerekmektedir. Bu, yapay zekânın potansiyel faydalarından yararlanırken, risklerini en aza indirmek için çok önemlidir.