Yayla nedir?
Yüksek yerlerdeki derin akarsu vadileriyle yarılmış düzlükler halinde bir coğrafik yeryüzü şekli. Yükseklikleri beş yüz metreden birkaç bin metreye kadar çıkabilir. Mesela memleketimizdeki Erzurum-Kars yaylasının yüksekliği 2000 metre civarında (1800 m) olmasına rağmen Orta Asya’da bulunan Pamir Yaylasının yüksekliği 4000 m civarındadır.
Yaylayı parçalayarak bir ağ gibi saran akarsu vadileri arasında kalan düz veya az eğimli yayla parçaları, vadilerin derinleşerek ve yayılarak genişlemesiyle daralır ve yayla dağlık-tepelik bir şekil alır. Yaylaların meydana gelişleri değişik şekillerde olur. Bazı yaylalar, volkanlardan püsküren lavların meydana getirdiği tabakaların akarsular tarafından yarılmasıyla ortaya çıkar. Bu tip yaylalara Kuzey Amerika’da rastlanır. Diğer bir şekil ise aşınma neticesinde deniz seviyesine kadar alçalan düzlüklerin jeolojik hareketlerle tekrar yükselerek akarsular tarafından yarılmasıdır. Bazıları ise dağlar arasında meydana gelmiş olan geniş yatay düzlüklerin yine akarsu vadilerince yarılarak parçalanmasıyla ortaya çıkar.
Yayla, coğrafik bir yüzey şekli olması yanında memleketimizde değişik manalarda da kullanılır. Mesela yazın hayvan otlatmak için çıkılan dağlık ve ormanlık bölgelerdeki yüksek, düz, otluk yerlere yayla dendiği gibi; dinlenme, tatil yapma gayesiyle çıkılan yüksek yerlere, hatta şehir gibi yerleşim yerlerindeki yüksek kısımlarda bulunan mahallelere bile yayla adı verilir. Şehir ve köylere göre daha serin ve yağışlı olan bu tip yaylalar hayvancılığın gelişmesinde büyük fayda sağladığı gibi, bu yerlerde yaşayan ahaliye ekonomik destek de sağlar. Memleketimizde sayılamayacak kadar çok olan bu yaylaların dinlenme, turizm gayesiyle kullanılan ve mahalle niteliğinde olanları turizm tatil köyleri haline gelmekte hatta geçici yerleşim yeri olmaktan çıkıp daimi ikametgah yerleri olmaktadır.
Türkiye’nin hemen hemen bütün bölgelerinde yaylalara rastlamak mümkündür. Giresun-Akçalı köyü Tarsus-Namrun, İskenderun-Soğukoluk ve Belen, Kemaliye-Sarıçiçek ve Munzur, Artvin-Kafkasör, Ordu-Çambaşı, Kaş-Gömbe, Mersin-Fındıklıpınar, Kadirli-Maksutoğlu, Muğla-Karabağ yaylaları ülkemizin meşhur yaylalarındandır.
Sözlükte "yayla" ne demek?
1. Akarsularla derin bir biçimde yarılmış, parçalanmış, üzerinde düzlüklerin belirgin olarak bulunduğu, deniz yüzeyinden yüksek yeryüzü parçası, plato.2. Dağlık, yüksek bölgelerde; kışın, yaşam koşulları güç olduğu için boş bırakılan, yazınsa havası iyi ve serin olan, hayvan otlatma ya da dinlenme yeri.
Yayla kelimesinin ingilizcesi
n. plateau, platform, tableland, woldn. Archer, Sagittarius
n. arc, arch, bow, coil, coil spring, release, spring; string
Türkiyedeki Yaylalar
Horzum Yaylası ( Adana )
Horzum Yaylası, Adana ilinin Kozan ilçesinde bir yayladır. Yayla Kozan'dan Feke, Saimbeyli, Tufanbeyli ve Kayseri'ye kadar ızanan yolun 25. kilometresindedir. Yaylalara hem yazın, hem de kışın otobüs ve minibüs seferleri mevcuttur.Yayla ilçe halkı tarafından kullanılmakta olup çam, çınar ve meyve ağaçları ile üzüm bağları yaylada bolca bulunmaktadır. Yaylada ahşap evler ve etkin olan bir sağlık ocağı bulunmaktadır.
Yaylalarda kamp yerleri, bakkallar, kır kahve ve lokantaları bulunmaktadır.
Duğur Yaylası( Ardahan )
Duğur Yaylası, Ardahan ilinin, Posof ilçesine bağlı bir yayladır.Rakım: 2210
Posof ilçe merkezi halkının çıktığı yayla olan Duğur Yaylası, ilçe merkezine bir saat uzaklıktaki Sesödile Tepesi'nde kurulmuştur. Posof göç vermeden önce 100-150 arasında hanenin çıktığı bir yayla olan Duğur Yaylası, şimdileri 10 hanenin çıktığı bir yayla haline gelmiştir.
Duğur Yaylası'nı İlçe Merkezi'ne bağlıyan yol toprak yol olup, Posof'a 9 km'dir. Yayla'da elektirik mevcuttur. Yayla evleri modern yapıda betonarma yapılı ve çatıları sac ile örtülüdür.
Suskap Yaylası( Ardahan )
Suskap, Ardahan ilinin, Posof ilçesine bağlı bir yayladır.Rakım: 2540 m.
Posof'a bağlı Aşıkzülali köylüleri her yıl Haziran-Temmuz ayları arasında, köyde bakılan hayvanlara daha geniş otlaklar bulmak, köy sıcağından kurtulmak gibi nedenlerden dolayı yaylaya çıkarlar. Köyün yaylası 2540 m rakımlı Ilgar Dağı eteklerinde, Posof-Ardahan karayolunun hemen altında, soğuk sularıyla meşhurdur. Çok geniş yeşilliklere sahip olması hayvancılığı son derece kolay hale getirmiştir. Karap Tepesi, Tavşan Tepesi, Ilgar Dağı ve Egri Güney arasındaki yüksek düzlüğe kurulu yaylada geceler çok soğuk geçer. Bazen yayla üzerine çöken pus ve soğuk günlerce kalkmaz.
Suskap Yayla Şöleni
Yayla'da her yıl, yaylaya çıktıktan iki hafta sonra yani ilk ürünlerin alındığı zaman "YEYUĞLAR" adı verilen üç gün üç gece şenlik yapılır.
Urama Yaylası ( Ardahan )
Urama, Ardahan ilinin, Posof ilçesine bağlı bir yayladır.Rakım: 2450 m.
Posof ilçesinin başlıca dört yayla bölgesinden biri olan Urama Yaylası, Posof'un en büyük ve en tanınan Acaristan'ın Bako ve Sarıçayır sınırında bulunan, 16 köyün yaylaya çıktığı Urama yaylasıdır. Yayla evlerinin bir bölümü taş duvarlarla ve ahşapla yapılır. Bir odalı olan bu evler, diğer bölümleri ise ahır ve önünde çığ veya duvarla çevrili hağıldan oluşur. Buraya sınır olan Artvin'in Şavşat ilçesininde bu yaylada bağlı bulunan köylerinde yaylaları vardır.
