Test 1

Toplumda Yozlaşma

Toplumumuzda ahlaki değerlerin yozlaştığı yolundaki eleştirileri birçok defalar dinlemişsinizdir. Gerçek hayatta bu yozlaşmanın hangi oranda olduğunu söylemek zor. Ancak kesin olan bir şey var, o da yozlaşmanın sanal ortamda daha da fazla olduğu.

Bunun en önemli nedeni sanal alemde insanların fiziksel olarak değil, sayısal olarak bulunmaları olabilir. Birçok sitede insanlar ad ve soyadlarıyla değil rumuzlarıyla tanınırlar. Sahibi hakkında ne cinsiyet, ne yaş ne de benzer bir konuda bilgi vermeyen; “Gezgin”, “Vahşi”, “Yaramaz”, “Çılgın” gibi binlerce kimliksiz ve gerçek sahipleriyle ilişkisiz rumuz.

Aslında rumuz sahipleri de en az rumuzlar kadar ilişkisizdir sanal alemdeki bu kimlikleriyle. “Yaramaz”ın veya “Çılgın”ın internette nasıl tanındığı, geçmişi ve geleceği çok fazla önemli değildir. Çünkü her zaman yeni bir rumuz alma ve yeni bir sayfa açma fırsatı vardır internette. Halbuki gerçek hayatta insan, toplum içindeki yeri ve geleceği, geçmişte yaptıklarıyla doğru orantılıdır.

Web tasarımcıları açısından çoğu defa kimin ziyaret ettiği de önemli değildir sayfayı. Önemli olan ziyaretçi sayısının artmasıdır. Kalite, seçicilik ve seviye ekranın içine giremeyen bir dış dünya kavramı olarak kalmışlardır birçok yerde.

Gerçek hayatta kılık kıyafetiniz, davranışlarınız ve konuşmalarınız bireyden topluma doğru olan entegrasyonunuzda çok önemlidir. Bunlara dikkat ettiğiniz ölçüde bir saygınlık kazanırsınız ve herkes gibi siz de dikkat edersiniz. Halbuki sanal alemde bağlanırsınız sohbet sayfasına üzerinizde pijamanızla başlarsınız yazışmaya. Buraya kadar bir sakınca yok. Aksini beklemek de herhalde, rahmetli Kemal Sunal’ın, "Köyden İndim Şehire" karakterlerinden birinin kullanacağı kadar komik olurdu.

Asıl problem yazışma kısmında başlar. İnsanlar en ciddi sohbet odalarında bile pervasızca ve bazen de yakışıksızca konuşabilmekteler. Güzel bir sohbetin tam ortasında bir kendini bilmez birisinin gelmesi ve ne ahlaka ne de kültüre yakışmayan ifadeler kullanması sohbet odalarına göz atmış her insanın karşılaştığı bir durumdur. Daha kötüsü ise siteye bağlanmış onlarca insanın bütün bu rezaleti aynı anda görmesi ve istese de istemese de o seviyesizliğin bir parçası olmasıdır.

Bunlar sanal seviyesizliğin sadece en basit örnekleri. Aslında durum daha da vahim. Hangimiz internette kredi kartımızın kullanılmasına sıcak bakarız. Madem bu kadar dikkatliyiz neden bir markette veya restoranda kredi kartımızı görevliye uzatırken aynı endişeyi yaşamayız. Çünkü ikincisinde yüzyüze etkileşim vardır. Siz kasiyeri görürsünüz, o da sizi. O da. siz de bilirsiniz ki bir problem çıktığında –diyelim ki haksız yere fazla para çekildi -problemin kaynağına ulaşmak hiç de zor olmayacaktır. Bu yüzden gerçek hayatta kredi kartı sahtekarlıkları oldukça azdır. Halbuki internette yakalanma olasılığı çok daha düşük olduğundan kart sahtekarlıkları da oldukça fazladır.

Peki ahlak, yakalanma riskinin fazla olduğu durumlarda ortaya çıkan bir değer midir sadece? İnsanların yüreğindeki veya beynindeki vicdan mevhumu ne yapar? Sadece görülme korkusuyla mı hayat gelir?

Aslında durum bu kadar kötü değil belki de. Ama birkaç kişinin yaptığı sanal seviyesizlik kolayca bütün internet kullanıcılarına mal edilebiliyor. Ama başka türlüsünü de düşünmek mümkün değil. Gerçek hayatta insanın dış görüntüsüne bakarak olumlu veya olumsuz bir görüş oluşturabilirsiniz. Ama sanal alemde böyle bir şansınız olmaz. Karşınızdaki insan hakkında en ufak bir bilgiye bile sahip olmanız kolay değildir.

Sanal ve gerçek alemde huzurlu ve mutlu günler dileriz.