A'dan Z'ye Hayvan Hastalıkları ve İlk Yardım Bilgileri

AKCİĞER PROBLEMLERİ

Nedenler
Akciğer enfeksiyonlarından pnömoni'nin nedeni bakteri, virus, mantar ya da parazit olabilir.
· Kanser
· Travma
· Elektrik çarpması
· Yabancı cisim ya da kusmuğun nefes borusuna kaçması
· Kalp hastalıkları

Klinik Bulgular
· Nefes alıp verme sayısı ve nefes almak için harcanan güç artmıştır.
· Mukoz membranlar ( ağzın içi, göz kapaklarının içi ) açık renktir ya da mavi olarak ( siyanoz ) izlenir.
· Başını ve boynunu yukarıya doğru kaldırır ve dirseklerini vücudundan uzak tutar.
· Nefes alıp verme sırasında karın kaslarının da solunuma eşlik ettiği izlenir.

İlk Yardım
Dostunuzu en rahat nefes alabildiği pozisyona getirin.
Mümkün olan en kısa zamanda en yakın VETERİNER KLİNİĞİNE dostunuzu ulaştırın. Taşıma sırasında mutlaka taşıma kabını kullanın .

ÜST SOLUNUM YOLU HASTALIKLARI VE TIKANMA ( OBSTRÜKSİYON )

Nedenler
Üst solunum yolu problemlerine daha çok basık yüzlü kedi ve köpek ırklarında rastlanır. En çok rastlanılan ırklar; Bulldog, Pug, Boxer ve İran kedisidir. Bu ırklarda ya da bu ırkların melezlerinde:
· Burun kanalları çok dardır.
· Yumuşak damakları çok uzundur.
· Larinks ( ses tellerinin olduğu bölge ) ya da farinks'te ( burnun arkasındaki bölge ) hava akımını engelleyecek anormallikler vardır.
· Soluk boruları aşırı derecede küçüktür.
Kriz sıklıkla aşırı sıcak havalarda, çok yorucu bir egzersizden sonra ya da stres durumlarında şekillenir

Klinik Bulgular
· Nefes alıp verme sayısı ve nefes almak için harcanan güç artmıştır.
· Mukoz membranlar ( ağzın içi, göz kapaklarının içi ) açık renk ya da mavidir.
· Gürültülü bir solunum izlenir. Solunumu dikkat çekici şekilde gürültülü olan hayvanların % 70'inin solunum yollarında tıkanıklık vardır.
· Stres, egzersiz ve sıcak havalarda bulgular kötüleşir.
· Hayvanın sesi değişir.
· Egzersiz yapma ya da diğer aktivitelere karşı isteksizdir.
· Bayılma şekillenebilir.

İlk Yardım
· Dostunuzun beden ısısını ölçün. Yüksek ise soğuk suya batırılmış süngerleri vücudunda gezdirerek beden ısısını düşürmeye çalışın.
· Dostunuza mümkün olabilecek en sakin ortamı oluşturmaya çalışın.
· Ağzının içerisinde herhangi bir yabancı cisim olup olmadığını kontrol edin.
· Mümkün olan en kısa zamanda bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşın.

Engelleme
· Dostunuzu aşırı sıcaklardan koruyun. Sıcak havalarda, sıcak saatlerde dışarı çıkmasına izin vermeyin. Yürüyüş ve egzersizlerinizi serin saatlerde yapın.
· Dostunuzu park halindeki arabanın içerisinde kesinlikle bırakmayın ! ! !
· Dostunuzun kilosunu kontrol ediniz. Aşırı kilolar dostunuzun vücut ısısının artmasına neden olacaktır.
· Dostunuzun aşılarını düzenli olarak yaptırınız. Özellikle basık yüzlü bir köpek ırkı sahibiyseniz bronchine aşısını mutlaka yaptırın ! ! !
· Eğer mümkünse dostunuzun anatomik anormalliklerinin cerrahi operasyonlarla düzeltilmesini sağlayın

BÖCEK ISIRIKLARI

Nedenler
Sıcak aylarda kedi ve köpeklerde en çok rastlanılan böcek ısırıklar arı ve örümceklerden kaynaklanmaktadır.

Klinik Bulgular
· Isırılan bölgede ağrı, kaşıntı ve ısırılan hayvanın bölgeyi sürekli yalaması izlenir.
· Şişlik zamanla yayılmaya başlar.
· Kusma ve ishal izlenir.
· Solunum güçleşir.
· Son aşama şoktur ki alerjik reaksiyonların en şiddetli formu olan bu durum anaflaktik şok olarak adlandırılır ve çok hızlı bir şekilde ilerler

İlk Yardım ·
Isırılan bölgeye soda ile pansuman yapın.
· Şiş bölgeye buz torbası ya da ıslatılmış bir havlu ile soğuk kompres uygulayın.
· Mümkün olan en kısa süre içerisinde bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşın

DERİ ALERJİLERİ

Nedenler
· Dış parazitleri öldürmek amacıyla kullanılan ilaçlar
· Tıraş
· Şampuanlar
· Otlar ya da diğer bitkiler
· Ev temizliği ürünleri
· Pire ısırığı

İlk Yardım
· Dostunuzu hemen bir bebek şampuanı ile yıkayın.
· Etkilenen bölgeye soğuk kompres uygulayın.
· Bölgeyi soda ile yıkayın.
· Zaman kaybetmeden bir VETERİNER KLİĞİNE ulaşın

ARABA KAZALARI

Nedenler
· Serbest gezdirdiğiniz bir anda dostunuzun yola fırlaması.
· Tasma kayışının aşırı gevşek olması.
· Dostunuzun arabanın penceresinden atlaması.
· Pikap gibi taşıma amaçlı araçlara bindirilmiş dostunuzun oradan atlaması ya da düşmesi.
· Koşmakta olan dostunuzun birden bire araç trafiğinin içine fırlaması.

İlk Yardım
· Olayla ilgili tanığınız olsa bile, arabanın dostunuzun neresine çarptığını, dostunuzun bu çarpma sonucu nereye düştüğünü aklınızda tutmaya çalışınız. Sıklıkla çok ciddi olaylarda bile dostunuz hiçbir şey olmamış gibi ayağı kalıp yürüyebilir. Bunun anlamı dostunuzun ciddi bir şekilde yaralanmadığı değil, iç güdüsel olarak tehlikeden kaçmasıdır.
· Kazadan sonra dostunuzun güvenli bir ortama taşınması önemlidir. Dostunuzu güvenilir bir ortama taşımadan önce trafiği durdurmaya çalışın. Dostunuzu en doğru pozisyonda nasıl taşıyacağınızı değerlendirecek vaktiniz yoksa, en iyisi başının arkasından ve belinden kürkünü kavrayarak taşıyın. Bu taşıma işlemini yaparken herhangi bir kırık ya da yarayı daha kötü bir hale getirmemek için dikkatli olun.
· Eğer dostunuz kıpırdamıyorsa, omurgasında hasar şekillenmiş olabilir, dostunuzu geniş bir yüzeye sahip düz bir zemin üzerine gazlı bez ile sabitleyerek taşıyınız. Eğer böyle bir taşıma aracı o anda bulamazsanız dostunuzu bir battaniye ya da gömleğe yerleştirerek, iki uçlarından tutarak mümkün olduğu kadar sabit bir pozisyonda taşıyınız. Dostunuzun hareket etmemesinin nedeni, arka bacaklarındaki kırık, çok şiddetli iç organ yaralanması ya da dostunuzun şokta olmasıdır.
· Bundan sonraki adım değerlendirmedir; dostunuzun pozisyonu, kan idrar ya da dışkının olup olmadığına bakmaktır ( çünkü veteriner kliniğine ulaştığınızda veteriner hekiminiz bunlarla ilgili sorular soracaktır ).
Trafik kazası geçirmiş kedi ya da köpek direkt olarak veteriner kliniğine götürülmelidir. Travma sonucunda oluşan bir çok iç organ yaralanmasının bulguları olaydan 48-72 saat sonra kendini gösterir>
İç organ yaralanmaları; iç organlardan kanın yavaş bir şekilde karın boşluğuna sızmasını, idrar kesesi ya da diğer organların yırtılmasını ya da göğüs boşluğuna kan ya da hava sızmasını içerir. Dostunuzun vücudu travma sonrasında başlangıçta vücudu dengelemek için hemen çalışacağından şoku erken bir dönemde tanımlamak güç olabilir.

ÇÜRÜKLER

Nedenler
Bu tip yaralanmalar, iç organlardaki ya da kan damarlarındaki ciddi hasarlardan kaynaklanabilir. Nedenleri:
· Küt travmalar
· Kanama hastalıkları
· Kanser

Klinik Bulgular
· Deri belirgin derecede kırmızıdır.
· Şişkinlik vardır.
· Derinin altında hematom ( kanla dolu şişkinlik ) ya da serom ( serum dolu şişkinlik) şekillenebilir.

İlk Yardım
· Şişkinlik ininceye kadar bölgeye günde 4-5 kez her defasında 15'er dakika olmak üzere soğuk kompres uygulayın ( serom ya da hematomun varlığında bu uygulamaya birkaç gün daha devam etmeniz gerekir ).
· Çürüme aynı zamanda pıhtılaşma probleminin bir göstergesi de olabilir. Çürümenin nedeni hakkında kafanızda herhangi bir soru işareti varsa, dostunuzu mutlaka bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürün.

DENGE BOZUKLUKLARI

Dostunuzun herhangi bir denge sorunu varsa mümkün olan en kısa zamanda bir VETERİNER KLİĞİNE gidin. Dostunuzun kulaklarını kontrol edin, eğer kızarıklık, şişkinlik ve akıntı varsa kulağında enfeksiyon var demektir. Tedavi amacıyla hemen bir VETERİNER KLİĞİNE gidin
Uzun süre devam eden ve tedavi edilmeyen kulak enfeksiyonları sağırlığa ve beyinde enfeksiyon şekillenmesine neden olur.

DERİDE KIRMIZI NOKTALAR

Derideki kırmızı noktalar, dostunuzun yalayarak, ısırarak ya da çizerek daha kötü hale getirdiği yangılı alanlardır. Genelde bacaklarda izlenirken bu noktalara vücudun herhangi bir yerinde de rastlanabilir. Derideki kırmızı noktaların şiddeti oluşma zamanına ya da dostunuzun ısırarak ya da çizerek verdiği hasara göre değişim gösterir. Lezyon kızarıklık ya da pembelik olarak başlar, tüyler dökülür, dostunuz kendini ısırmaya çalıştıkça kanamaya başlar ve sonunda bölgede enfeksiyon oluşur

Nedenler
· Arı sokması, pire ısırığı, yabancı cisim batması ya da alerjik reaksiyon şekillenmiş olabilir.
· Gıda alerjisi şekillenmiş olabilir.
· Dostunuzun canının sıkılması gibi psikolojik bir nedenden kaynaklanabilir.

İlk Yardım
· Bölgedeki tüyleri tıraş edin.
· Bölgeyi ılık su ile temizleyin.
· Bölgeyi herhangi bir yabancı cisim ya da böcek iğnesi yönünden dikkatli bir şekilde inceleyin.
· Dostunuza Elizabeth Kolyesi (yakalık) takabilirsiniz. Bunu Veteriner Kliniklerinden ya da Pet Shop'lardan temin edebilirsiniz. Bu şekilde dostunuzun bölgeyi yalamasını ve ısırmasını engelleyebilirsiniz.
· Eğer herhangi bir gerileme olmazsa dostunuzu mutlaka bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürünüz.

DERİDE YABANCI CİSİMLER

Deride en sık rastlanılan yabancı cisimler; kıymık ve dikenlerdir. Bu yabancı cisimler dostunuzun vücudunun herhangi bir yerine batmış olabilir, ancak sıklıkla patilerine batar.

Nedenler
· Kazara yaralanma
· Tesadüfen kirpi ile karşılaşma
· Keskin objelerin bulunduğu alanda dolaşma

Klinik Bulgular
Bacaklardan birini ya hiç kullanmaz ya da ağırlığını az verir.
· Yabancı cismin battığı alanda şişme oluşur.
· Kedi ya da köpeğin patisini sürekli yalaması izlenir.
· Genellikle batan cismin dışarıda kalan parçası görülür.
Dostunuzla yaptığınız her yürüyüşten sonra eve geldiğinizde
başını, gövdesini, bacaklarını ve patilerini kontrol ediniz

İlk Yardım
· Bir cımbız ve iğneyi ateşten geçirerek ya da üzerine alkol damlatarak sterilize edin.
· Yabancı cismin batmış olduğu bölgeyi güzelce aydınlatın.
· Cımbızla yabancı cismin görünen kısmının dibinden tutarak çekin. Eğer bu işlem sırasında yabancı cisim kırılırsa ya da çok derinlerdeyse ya da cismin cam olduğunu fark ettiyseniz ; çıkarmak için uğraşmayın, hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşın.
· Eğer kıymık derinin hemen altındaysa, iğneyle bunu derinin üst kısmına çıkarmaya çalışın ve daha sonra cımbızla yakalayarak çekin.
· Yabancı cismi uzaklaştırdıktan sonra bölgeyi ılık antiseptik bir solüsyonla yıkayın. Yara tamamen iyileşinceye kadar bu işleme günde 3-4 kez devam edin.
· Yabancı cisim eğer kedinizin patisine battıysa, yara iyileşene kadar kedi kumu kullanmayın ( Kediniz kum kabında kum olmadığında tuvaletini yapmayı rededecektir. Bu durumda ne yapabileceğiniz konusunda VETERİNER HEKİMİNİZE danışınız.
· Eğer yara derinse ya da yabancı cismin tamamını çıkarmayı başaramadıysanız ya da dostunuz bacaklarından birine ağırlık vermeden yürümeye devam ediyorsa dostunuzu zaman kaybetmeden VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşınız.

DİSK KAYMASI (OMURLAR ARASI DİSK HASTALIĞI)

Buna sıklıkla küçük ırklarda, özellikle Dachshund, Cocker spaniel ve Poodle'larda rastlanılır, ancak herhangi bir ırkta da şekillenebilir. Bu durumda diskte ( omurgayı oluşturan her omurun arasında yer alan yastığa benzer materyal ) meydana gelen hasar, zamanla komşu olduğu omuriliğe baskı yapmaya başlar.

Nedenler
· Irk predipozisyonu
· Yaralanma
Klinik Bulgular
· Dostunuz ağrı nedeniyle ona dokunmadığınız zamanlarda bile ağlar.
· Arka kısmı kabarmış bir görünüm alır.
· Karnına ya da sırtına dokunduğunuz zaman şiddetli ağrı bulguları gösterir.
· Kontrolsüz idrar ve dışkı yapma izlenir.
· Tam anlamıyla yürüyemeyebilir, nadiren bacaklarda kollaps şekillenir ya da küçük derecelerde paraliz şekillenir ve dostunuz yürümeye çalıştığında düşecek gibi olur ya da ayaklarını ve parmaklarını sürükler.
· Travmaya ait bulgular izlenir.

İlk Yardım
· Mümkün olan en kısa sürede dostunuzu bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürün. Taşıma sırasında mutlaka taşıma kabı kullanın
· Eğer paraliz bulguları varsa dostunuzun tekrar yürüyebilmesinde tek çare ameliyat olmasıdır.
· Eğer tam paraliz yoksa, veteriner hekiminiz size antienflamatuvar ilaçlar tavsiye edebilir. Bu ilaçları kullanma döneminde dostunuzun düz bir zemin üzerinde yatmasına özen gösteriniz (antienflamatuvar ilaçlar dostunuzun kendisini daha iyi hissetmesini sağlayabilir ve dostunuza hareket etme yönünden cesaret verebilir ancak kesin tedavi yöntemi değildir ve dostunuzun durumu daha kötüye gidebilir).