A'dan Z'ye Hayvan Hastalıkları ve İlk Yardım Bilgileri

GÖZDE YABANCI CİSİM

Yabancı cisimler genellikle kornea ( gözün ön kısmındaki saydam tabaka ) ya da konjunktivada ( göz kapaklarının iç kısmını kaplayan yumuşak pembe doku ) bulunur

Nedenler
· Genellikle rastlanılan yabancı cisimler bitki parçalarıdır, ancak başka materyallerinde göze saplanması mümkündür. Yabancı cisimlerin göze batması genellikle havada uçan parçacıkların saplanması ya da göze batan yabancı cismin kaşınarak çıkartılmaya çalışılması sırasında daha derine gömülmeleri şeklinde olmaktadır.
! ! ! Aracınız seyir halindeyken köpeğiniz başını camdan dışarı çıkartıyorsa havada uçan parçacıklardan yaralanması mümkündür. Dostunuzun herhangi hareket halinde bir araçta içeride güvenli bir şekilde durmasını sağlayın, dostunuzu asla üzeri açık bir araca bindirmeyin ! ! !

Klinik Bulgular
· Şişme
· Kızarıklık
· Patileriyle gözü kaşıma
· Şaşılık
· Gözde sulanma
· Görülebilen yabancı cisim

İlk Yardım
· Dikkatli bir şekilde, yabacı cisim batmış olan gözü steril tuzlu su ile yıkayınız. Göz için hazırlanmış steril yıkama solüsyonları tercih edilmelidir.
· Gözü iyi bir ışık kaynağı ile aydınlatarak yabancı cismin çıktığından emin olun
Eğer dostunuzun gözüne batan yabancı cisim sizin su püskürtmenizle daha da derine gömülürse, göz küresinin delinmesine neden olabilirsiniz. Eğer gözde irritasyon çok fazla izleniyorsa vakit geçirmeden dostunuzu bir veteriner kliniğine götürünüz.

GLAUKOM ( GÖZ TANSİYONU )

Glaukom, gözün içerisindeki fazla sıvıdan kaynaklanan; göz içi basıncının artmasıdır.

Nedenler
· Irk predispozisyonu
· Lensin normal konumundan ayrılması
· Enfeksiyon

Klinik Bulgular
· Kızarıklık
· Şaşılık
· Aşırı miktarda göz yaşı
· Pupilla ( gözün renkli katmanın ortasında yer alan delik ) büyümüş olabilir
· Kornea ( gözün ön kısmındaki saydam tabaka ) üzeri bulutlanmış gibidir
· Işığa karşı duyarlılık izlenir
· Göz büyümüş gibi görülebilir
· İştahta azalma ve sürekli ağlama gibi ağrı bulguları izlenebilir ( akut glaukom çok ağrılıdır )
· Pupillaların büyüklükleri eşit değildir
Glaukom tanısı VETERİNER HEKİM tarafından konulmalıdır. Tonometre adı verilen bir aletle gözün içerisindeki sıvının basıncı ölçülecektir

İlk Yardım
· Akut glaukom acil yardım gerektiren bir olgudur. Zaman kaybetmeden dostunuzu bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürünüz. Dostunuza topikal ilaç uygulaması ve damar içi sıvı verilerek göz içi basıncı düşürülmeye çalışılacaktır. Bazı olgularda glaukomun düzelmesi için cerrahi müdahaleye ihtiyaç vardır

KORNEAL ÜLSERLER

Korneal ülserler, gözün dış saydam tabakasında meydana gelen defektlerdir

Nedenler
· Enfeksiyon
· Yabancı cisim
· Çizilme ( genellikler başka bir kedi ya da köpek tarafından )
· Kirpikler yanlış yönde büyüyor olabilir
· Göz kapağında oluşan tümörler
· Göz yaşı üretiminin azalması

Klinik Bulgular
· Şaşılık
· Akıntı ( sulu, mukus ya da irinli )
· Şişkinlik
· Ağrı
· Gözün üzerinde bulutlanma
· Işığa duyarlılık

İlk Yardım
· Korneal ülserler son derece şiddetlidir. Eğer tedavi edilmezse görmede sorun ve korneada yırtık şekillenerek gözün kaybına neden olabilir. Zaman geçirmeden dostunuzu bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaştırınız.
· Dostunuzun gözünü ovmasını engelleyiniz. Bunun için özel olarak üretilmiş Elizabeth kolyesi adı verilen yakalıktan yararlanılabilir. Bunu bir VETERİNER KLİNİĞİNDEN ya da Pet Shop'dan temin edebilirsiniz. Bunu kullanmada amaç dostunuzun gözüne kendi kendine zarar vermesini engellemektir.

HAPŞIRMA

Nedenler
Hapşırmak, sürekli olmadığı sürece acil müdahale gerektiren bir durum değildir. Bazen bazı hastalıkları işaret eden bir durum olabilir. Hapşırmaya neden olabilecek durumlar:
· Üst solunum yolu enfeksiyonları
· Alerji
· Buruna kaçan yabancı cisimler
· Tümör
· Kanama hastalıkları ( örneğin kanın pıhtılaşmasında bir problem )
· Kongenital defekt
Hapşırma ile beraber burundan nedenine bağlı olarak temiz, irinli ya da kan içeren bir akıntı gelebilir. Kedinizin ya da köpeğinizin periyodik olarak hapşırması normaldir ancak hapşırık inatçı ise, ilerliyorsa ya da beraberinde burundan akıntı geliyorsa lütfen VETERİNER HEKİMİNİZE danışınız.

HİPOTERMİ

Hipotermi, vücut ısısının aşırı miktarda düşmesidir. Hipotermi sonucunda şekillenebilecek sorunlar; nörolojik problemler ( bu durum komayı da kapsar ), kalp problemleri, böbrek yetmezliği, solunumun yavaşlaması ya da durması şeklinde sıralanabilir

Nedenler
· Hipotermiye neden olabilecek bir hastalık
· Çok genç ve çok yaşlı hayvanlar bazen vücut ısılarını dengeleyemezler
· Dışarıda dolaştığı sırada fırtınaya maruz kalmak ya da bahçede barındığı kulübenin ısı yalıtımının yetersiz olması
· Hayvanın soğuk iklime alışık olmaması
· Şok

Klinik Bulgular
· Nabız zayıftır
· Kalp atım sayısı azalmıştır
· Pupillalar dilatedir
· Titreme izlenir
· Muköz membranlar açık renktir ya da mavidir
· Vücut ısısı 95 F derecenin altındadır
· Uyuşukluk bilinç kaybı ve koma izlenebilir
! ! ! Köpeğiniz çok genç ya da çok yaşlıysa ve kısa tüylü bir kürke sahipse; yürüyüşe çıktığınız zamanlarda onlar için tasarlanan kıyafetlerden kullanmanızda fayda vardır ! ! !

İlk Yardım
· Dostunuzu soğuk ortamdan hemen uzaklaştırın
· Rektal beden ısısını ölçün
· Bir battaniye ile sarın
· Yanına havluya sarılmış sıcak su torbası yerleştirin
· Hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşın

ISIRIK YARALARI YA DA SİVRİ CİSİMLERLE MEYDANA GELEN YARALANMALAR

Bu tip yaralanmalar, dışarıdan bakıldıklarında küçük olarak izlenirler ancak genellikle derin ve ciddi yaralardır

Nedenler
· Sivri cisimle yaralanma
· Başka hayvanlar tarafından ısırılma
· Hayvanlara işkence yapma

Klinik Bulgular
· Deride küçük bir yara vardır. Eğer belirgin iki delik varsa, ısırık yarası olduğunu kanıtlayan önemli bir bulgudur
· Kanama olabilir
· Çürük olabilir, özellikle dostunuzu daha büyük bir hayvan ağzına alıp havada sallandıysa. Eğer böyle bir durum söz konusuysa hem kaslarda hem de iç organlarda ciddi hasarlar meydana gelebilir
· Eğer yarayı bir şekilde fark etmediyseniz 1-2 gün içinde ısırık yarasında çok önemli enfeksiyon şekillenecektir

Isırık Yarası Enfeksiyonunun Bulguları

· Apse; yara alanın çevresinde yumuşak bir şişkinlik oluşur ve bu şişkinlik yırtılabilir. Yırtılma şekillenirse bu bölgeden kötü kokulu bir irin akacaktır. Eğer yırtılma şekillenmezse, şişkinliğin üst kısmı kırmızı ya da mavi olarak izlenecek, ağrı şekillenecek ve o bölgedeki deri gerilmiş olarak izlenecektir
· İştah azalması
· Ateş genellikle 103 F derecenin üzerindedir
· Uyuşukluk
· Etkilenen bölgeye dokunulduğunda ağrı bulguları izlenir
Kısırlaştırılmış kedi ve köpeklerde amaçsız dolaşma, kavga ve ısırılma olayları minimumdur

İlk Yardım
· Yarada kanama varsa kanamayı kontrol edin
· Yaranın temel bakımını yapın
· Eğer yara bir ısırık yarası ise son derece ciddi olabilir. Isırık yaraları sıklıkla ağızda bulunan normal flora ve köpek dişinin derin penetrasyonu nedeniyle enfekte olurlar
o Eğer ısırılma olayının tanığı varsa, ısıran hayvanın kuduz aşısı olup olmadığını araştırın
o Isırılan dostunuzun kuduz aşısını zamanında yaptırdığınızdan emin olun
o Eğer dostunuz vahşi bir hayvan tarafından ısırıldıysa ve vahşi hayvan öldüyse, bu vahşi hayvanın ölüsünü kuduz açısından incelenmek üzere Veteriner Hekiminize danışarak ilgili birime götürün. Vahşi hayvana eldivensiz dokunmayın ve taşımada sağlam materyaller kullanın
o Dostunuz hastaysa ve apsesi açılmasıysa, apsenin araştırılması için vakit kaybetmeden bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşın
o Eğer apse açıldıysa, gerekli temizliği yapıp hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNE Ulaşın
· Yılan ısırmasından şüpheleniyorsanız, yılan ısırıkları başlıklı konuya bakın

İDRARDA KAN

Nedenler
· Enfeksiyon ( bakteri, mantar, parazit )
· Yangı ( idrar kesesindeki taşlar ya da kristaller neden olur
· Tümör
· Prostat hastalıkları ( özellikle kısırlaştırılmamış erkek kedi ve köpeklerde )
· Dişilerde uterus enfeksiyonları
· Böbrek enfeksiyonları
· Travma
· Dişi köpeklerde östrus siklusu ( çiftleşme dönemi )
· Kanama hastalıkları

Klinik Bulgular
· İdrarın rengi kırmızıdır

İlk Yardım
· İdrarın sizin dostunuza ait olduğundan emin olun
· Kusma ya da iştah azalması gibi diğer bulguları takip edin
· Köpeğiniz kısırlaşmamış bir dişi ise vulvasında akıntı olup olmadığına bakın, östrus siklusunda olan dişi köpeklerde idrara az miktarda kan karışması normaldir. Ancak vulvada izlenen akıntı irine benziyorsa ve kötü kokuluysa köpeğinizin uterusunda enfeksiyon olma ihtimali vardır ki bu durum piyometra olarak adlandırılır
· Dostunuzu zaman kaybetmeden bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürün
· Eğer mümkünse temiz bir idrar örneğini de beraberinizde götürün. Köpeklerde; fazla yüksek olmayan bir kabı ( örneğin; temiz margarin kabı, cam kavanoz ) idrarını yaptığı sırada altına yerleştirerek örnek toplanabilir. Kedilerde; kum yerine idrarı emmeyecek bir materyal ( örneğin kuru fasulye gibi bir bakliyat ) koyarak, kediniz idrarını yaptıktan sonra temiz bir kaba süzülebilir. İdrar örneğini aldığınız gün Veteriner Hekiminize ulaştırmanız önemlidir, ancak bu mümkün değilse kliniğe götürene kadar örneği buzdolabında saklayınız. Eğer köpeğinizin idrar örneğini evde alamıyorsanız, Veteriner Hekiminize gitmeden en az bir saat öncesinden itibaren dışarıda idrar yapmasını engelleyiniz, Veteriner Hekiminiz laboratuar çalışması için idrar örneği alacaktı

Engelleme
· Prostat hastalıkları riskini en aza indirmek için erkek hayvanınızı kastre ettiriniz
· Uterus enfeksiyonlarını önlemek için dişi hayvanınızı kısırlaştırınız
· Bu tip olguların önüne geçmek için beslenme konusunda Veteriner Hekiminize danışarak önerilere uyacak şekilde dostunuzun beslenme alışkanlığını değiştirin

İSHAL

! ! ! Dostunuzun beslenmesinde yapacağınız ani bir değişiklik midesinin alt üst olmasına neden olacaktır ! ! !
İshal; barsak hareketlerinin miktarının ve barsak içeriğinin sıvılığının artmasıdır

Nedenler
Aniden meydana gelen ishallerin çok çeşitli nedenleri vardır, bu hayvanın yediği yemeğin dokunmasından, çok şiddetli bir hastalığın ilk bulgusuna kadar değişim gösterir. Mümkün olabilecek nedenler şu şekilde sıralanabilir:
· Beslenme problemleri; uygun olmayan gıda tüketimi- bu yolda bulduğu herhangi bir gıda ya da insana göre hazırlanmış bir gıda olabilir- ishalin en sık rastlanılan nedenidir. Bu kategorideki diğer nedenler; her zaman verilen gıdanın değiştirilmesi ya da her zaman verilen gıdaya tolerans şekillenmesi olarak sıralanabilir
· Stres
· Parazit enfeksiyonu ( daha çok yavru kedi ve köpeklerde izlenir )
· Enfeksiyöz hastalıklar ; bu grupta bakteriyal, viral ve mantar enfeksiyonları yer alır
· Mide ya da barsaklarda tümör
· İç organlardan birinde bir hastalık ya da organın hatalı çalışması
· Bez hastalıkları. Bu genellikle kedilerde tiroid bezinin açırı çalışması şeklinde izlenir
· Kronik yangısal hastalıklar. Bu hastalıklar barsak duvarında meydana gelir ve oluşan hasar nedeniyle gıdalar emilemez
· Zehirlenme ya da ilaç yeme

İlk Yardım
· Eğer ishal 24 saatten daha uzun sürdüyse, hayvan çok gençse ( 1 yaşın altında ), çok yaşlıysa ( 10 yaşın üzerinde ) beraberinde kusma gibi başka bir klinik bulgu ile seyrediyorsa mümkün olan en kısa zaman içerisinde bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşınız
· ishal kan içeriyorsa ( taze kan kırmızı, sindirilmiş kan siyah olarak izlenir ) hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşınız
· İshalin başlamasına neden olduğunu düşündüğünüz yeni gıda ya da yeni oyuncak gibi materyalleri ortadan kaldırın
· Eğer dostunuzda kusma yoksa, dostunuzun istediği kadar su tüketmesine izin verin yalnız bir defada çok fazla içmemeli, sizin kontrolünüzde azar azar sık sık verilmelidir. Ayrıca pediatri koral elektrolit solüsyonları da kullanabilirsiniz, bu ishal ile şekillenen gıda kaybının yerine konulmasında genel bir yöntemdir. Eğer dostunuz bu solüsyonu tüketirse bu durumda dehidrasyon ( vücutta su kaybı) en aza inecektir
! ! ! Dostunuzu kliniğe götürürken eğer mümkünse yanınızda taze dışkı örneği de götürün ! ! !
! ! ! Kusma yoksa dostunuz ishal oldu diye kesinlikle gıda kısıtlaması yapmayınız.
Bu durumda çok hızlı bir şekilde dehidrasyon şekillenecektir ! ! !
! ! ! Veteriner Hekiminize danışmadan asla ilaç kullanmayın ! ! !

KABIZLIK ( KONSTİPASYON )

Nedenler
· Barsaklarda yabancı cisim
· Barsakların nöro-musküler ( sinir-kas ) sisteminin çalışmaması
· Günlük rutin yaşamda değişiklikler
· ( Kedilerde ) kum kabının kirli olması
· Tüylerinin çok uzun olması ve bu tüylerin yutulması
· Dehidrasyon ( vücudun su kaybetmesi )
· Yemek yememe
· Tümörler
· Uygun olmayan gıdalarla beslenme

Klinik Bulgular
· Bir günden daha uzun bir süre dışkılamama
· Küçük miktarlarda çok sert dışkı parçaları
· Dışkıyı yaparken çok fazla zorlanma

İlk Yardım

Açıklama
· Eğer dostunuz hala dışkılamaya devam ediyorsa fakat çok sert bir dışkısı varsa ve dostunuzda yeme içme gibi davranışlar normalse gıdasına bir tatlı kaşığı zeytin yağı ilave edebilirsiniz
· Zeytin yağı ilave ettiğiniz halde dostunuz hala zor dışkılıyor ya da dışkılamıyorsa ve hasta görünüyorsa zaman kaybetmeden hemen bir VETERİNER KLİNİĞİNE ulaşınız
! ! ! Asla piyasada bulunan insanlar için hazırlanmış ürünleri kullanmayınız. Bunlar kedinizi yada köpeğinizi zehirleyebilir ve siz dostunuzun ölümüne neden olabilirsiniz ! ! !

KALP HASTALIKLARI VE KALPLE İLGİLİ ACİL DURUMLAR

Nedenler
· Doğuştan kalpte bir sorun olabilir
· Yetersiz beslenme; kedi ve köpekler gıda yoluyla taurin ve karnitin aminoasitlerini yetersiz miktarda alırlarsa kalp hastalığına yakalanırlar ( yüksek kaliteli kuru mamalarda bu gıda maddeleri yeterli miktarda bulunmaktadır)
· Kalp duvarında kalınlaşma
· Irk predispozisyonu. Saf kan köpeklerde kalple ilgili bazı problemlere sık olarak rastlanılmaktadır. Örneğin Poodle'larda ve diğer küçük boy köpeklerde kalp kapakçıkları ile ilgili sorunlara sık rastlanırken Doberman pincher ve Boxer gibi iri ırk köpeklerde kalp kasının zayıflamasına daha çok rastlanılmaktadır
· Endokrin ( hormonlar ) hastalıklar. Kedilerde hipertiroidizm köpeklerde hipotiroidizm kalp hastalığına neden olur
· Köpek kalp kurdu ya da parvo virus gibi enfeksiyöz hastalıklar kalp hastalığına neden olurlar
· Anormal kalp ritmi
· Kanser
! ! ! Kalp kurdu köpeklerin kalbinde yaşayan bir parazittir, kedilerde nadiren izlenir. Enfeksiyon bir hayvandan diğerine sinekler aracılığıyla taşınır. Eğer tedavi edilmezse daima kalp yetersizliği şekillenir. Testi ve hastalıktan korunmak kolaydır. Daha fazla bilgi için veteriner hekiminize danışınız ! ! !

Klinik Bulgular
· Egzersiz toleransının azalması
· Özellikle yatarken öksürme
· Karnın şişmesi
· Nefes alıp verme oranının artması ya da solunum güçlüğü
· Jugular vena'da ( boyunda yer alan büyük toplar damar ) genişleme
· İştahın azalması
· Özellikle egzersizi takiben ya da yüksek ısıda bayılma. Kedi ya da köpekte koordinasyon kaybolmuştur, sarhoş gibi yürür ve düşer. Bu durumun nöbetten ayırt edilmesi gerekir. En kolay yol diş etlerinin rengine bakmaktır. Beyaz ya da çok açık renkse bayılma olayı olması olasılığı daha yüksektir. Eğer diş etlerinin rengi pembe ya da kırmızı ise nöbet geçiriyor olma olasılığı daha yüksektir. Nöbet sırasında kediniz ya da köpeğiniz sizi tanımaz
· Şiddetli ağrı ve arka bacakları hareket ettirmede güçlük şekillenebilir ( buna nadiren ön bacaklarda da rastlanır). Bu bulgulara daha çok kedilerde rastlanırken köpeklerde de izlenebilir. Bu genellikle aortun arka bacaklara dallanan bölümünde kan pıhtısı şekillendiğinde oluşur. Buna vücudun diğer damarlarında da rastlanabilir. Çok ağrılı bir durumdur ve dostunuz sürekli ağlar

İlk Yardım
· Zaman kaybetmeden dostunuzu bir VETERİNER KLİNİĞİNE götürün
Engelleme
· Dostunuzu yüksek kaliteli gıdalarla besleyin. Dostunuza kalp kurdu testi yaptırın ve koruyucu ilaç uygulayın