RAPOR
5 Ocak 1983 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Köşkünde Sayın Cumhurbaşkanının Başkanlığında toplanan Milli Komitenin aldığı kararlardan 7ncisinde «Atatürkün Büyük Nutukunun», herkesin anlayacağı bugünkü yazı diline çevrilerek basımı uygun görülmüş, ancak redaksiyon için yeniden teşkil edilecek inceleme heyetine genç öğrencilerden iki kişinin de katılması enıredilmiştir.
Bu karar doğrultusunda, bağlı oldukları kurum ve kuruluşları temsil etmek üzere; Milli Eğitim Bakanlığından Talim ve Terbiye Kumlu Üyesi M. Akif Öncül, Gnkur. ATASE Başkanlığından Emekli Kur. Alb. Nusret Baycan, Türk Tarih Kurumundan İsmet Parmaksızoğlu, Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesinden Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynep Korkmaz (Nutuku yazı diline çeviren), Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalından Araştırma Görevlisi Sema Barutçu ve Araştırma Görevlisi Dilek Elçin (gençliğin temsilcileri), Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinden Arşiv Uzmanı Hüsamettin Ünsal ile Kutlama Koordinasyon Kurulundan Genel Sekreter Em. Gnl. Sadri Karakoyunlu ve Genel Sekreter Yardımcısı Tarih Öğretmeni Emekli Öğretmen Alb. Ismet Gönülaldan oluşan dokuz kişilik bir uzmanlar heyeti Nutukun «İnceleme ve Redaksiyon Heyeti» olarak 25 Ocak 1983 tarihinden 28 Şubat 1983 tarihine kadar Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğinde (T.B.M.M.) toplanarak çalışmalarını sürdürmüştür.
Bu çalışmalarda esas olarak aşağıdaki görüş ve düşüncelere varılmıştır:
1 . İnceleme için, Nutukun 1927 tarihli baskısı esas alınmıştır. Daha önce Kutlama Koordinasyon Kumlu Başkanlığınca bu iş için görevlendirilen Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi Türk Dili Profesörü Dr. Zeynep Korkmazın yapmış olduğu başarılı metin çevirisi ile Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğince hazırlanmış olan belgeler cildi yeniden baştan sona kadar dikkatli bir incelemeye tabi tutulrnuştur.
2 . Nutukta kullanılan dili, taşıdığı yapı ve üslüp özelliklerini koruyarak bugünkü Türkçeye aktarmak oldukça zordur. Eski yazı diliyle günümüz Türkçesi arasında birtakım ifade ve üslüp ayrılıkları vardır.
Bu bakımdan eserin çeviricisi de, redaksiyon heyetimiz de Nutukun aslındaki fikir yapısının, tarihi deyimlerin, üslüp özelliklerinin ve akıcılığın kaybedilmemesi için elden gelen titizliği göstermiştir.
3 . «Milli Komite»nin belirtilen kararı gereğince, heyete katılan Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalından iki genç araştırma görevlisinin redaksiyondaki katkıları bugünkü gençliğin Nutuku daha iyi anlayabilecek bir seviyede olmasını sağlamıştır.
4 . Atatürkün büyük bir duyarlıkla yazmış olduğu «Gençliğe Hitabesi», «Nutuk» muhteviyatının bir özeti ve büyük Atatürkün Türkiye Cumhuriyetini Türk Gençliğine emanet ettiği bir vasiyet niteliğini taşıdığından, bu bölüm eserde olduğu gibi bırakılmıştır.
5 . Bir aydan fazla süren okuma ve inceleme ile metin ve belgeler cildi dikkatle gözden geçirilerek ve yazarlarının da oluru alınarak gerekli bazı düzeltmeler yapılmıştır. Ancak, birinci ve ikinci cilt ile belgelerden oluşan ve heyetimizce yer yer düzeltmelerden geçirilen üçüncü cilt, ayrı ayrı şahıslar tarafından hazırlanmış olduğundan, her üç cilt arasında bir dil ve üslüp birliğinin sağlanabilmesi için üçüncü cildin baskı sırasında bir kere de Prof. Dr. Zeynep Korkmaz tarafından gözden geçirilmesı uygun görülmüştür.
6 . Milli Komitenin emirleri gereği, bu baskı için, 1927 baskısının mizanpajı gözönüne alınmıştır. Buna göre metin bölümünde geçen haritalarla, Milli Mücadelenin başlangıcından sonuna kadar sürdürülen askeri harekat safhalarını gösteren krokiler, uygun şekilde sıralanmış olup metin kısımlarının lnci ve 2nci eiltlerinin sonuna ilave edilmiştir.
Haritalar
a) 19 Mayıs 1919 daki Osmanlı Ordusunun konuş durumu,
b) Sevr Antlaşmasına göre Osmanlı Devletinin parçalanması, (Bu iki harita linci cildin sonuna konulacaktır.)
c) Askeri harekata ait krokiler
(1) Inönü Muharebelerinde iki tarafın durumu,
(2) Sakarya Meydan Muharebesi (genel durum),
(3) Büyük Taarruz (iki tarafın 25 Ağustos akşamki durumu),
(4) Başkumandan Meydan Muharebesi (30 Ağustos 1922)
7 .- Türkiye Haritası (Bu harita ve krokiler 2nci cildin sonuna konulacaktır.)
8 . Resimler
a) Atatürkün 1927 baskılı «Nutuk»undaki imzalı portresi (Bu resim lnci cildin baş tarafına konulacaktır.)
b) Büyük Millet Meclisinde Nutukıınu söylerken,
(Bu resim 2nci cildin baş tarafına konulacaktır.)
c) Büyük Millet Meclisi üyeleri Nutuku dinlerken (2 nci ciltte uygun yere konulacaktır.)
d) Atatürk Kocatepede (Büyük Taarruz sabahı) (2nci ciltte uygun yere konulacaktır.)
9 . Bugünkü yazı diline çevrilmiş olan metin, belgeler, harita ve krokilerle, ilgili resimlerden oluşan Nutuk muhteviyatının, heyetimizin oy birliği ile aldığı kararla basılabilir ve nesiller boyu yararlanılabilir bir durumda olduğu takdirlerinize arz olunmuştur. Bunun dışında heyetimizin, tavsiye mahiyetinde gördüğü diğer hususlar aşağıda arz ve teklife şayan görülmüştür.
a) Nutuk, Milli Komitenin direktifinde belirtildiği üzere, ilk defasında yirmi beş bin nüsha olarak basılacaktır.
Heyetimiz tarafından Nutukun daha çok sayıda basılarak, yalnız Harp Okulu öğrencilerine değil, bütün üniversite ve hatta lise öğrencilerine daha ucuz bir fiyatla verilmesi, köy odaları ve köy kitaplıkları dahil bütün kitaplıklara dağıtımının yapılması uygun görülmüştür. Yeni basımlar için mali kaynak olarak, Milli Eğitim Vakfı, Spor Toto, Milli Piyango, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Türkiye Bankalar Birliği ve Kültür ve Turizm Bakanlığı fonlarından yararlanılması mümkün ve faydalı görülmektedir.
b) Bugüne kadar Atatürkün büyük Nuttıku kırk bir defa basılmıştır. Bunun son on baskısından ikisi 1981 yılında (100. Yılda), Milli Eğitim, Kültür ve Turizm Bakanlıkları tarafından gerçekleştirilmiş, bunun dışındakiler ise çeşitli kurum ve kuruluşlar ve şahıslar tarafından bastırılmıştır. Ancak bir çoğu, gerektiği biçimde incelenmeden eksik ve yanlışlarla çıkarılmıştır.
Nutukun bundan sonra yapılacak baskılarında, Prof. Dr. Zeynep Korkmaz ve Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğince hazırlanmış olan bu nüshanın esas alınmasının ve eserin satışından elde edilecek gelirin Anayasanın 134ncü maddesinde kurulacağı hükme bağlanan kuruluşlara irat olarak aktarılmasının uygun olacağı görüşüne varılmıştır.
10 . Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Atatürkün bu eserinin devletimizin kuruluş felsefesini ve Cumhuriyetimizin esaslarını oluşturduğu gerçeğinden hareketle bir Devlet Kitabı olarak nitelendirilmesi ve bunun Sayın Başbakanlıkça daha önce yapıldığı gibi Almanca, Ingilizce,
Fransızca ve Arapçaya tercüme ettirilerek bastırılmasının sağlanması arz ve teklif olunur.
İşbu rapor Heyetimiz tarafmdan düzenlenmiş ve okunarak imza edilmiştir.
1 Mart 1983
Sadri Karakoyunlu
Kutlama Koord. Kurulu
Genel Sekreteri
Hüsamettin Ünsal
Cumhurbaşkanlığı
Gen. Sek. Temsilcisi
Zeynep Korkmaz
D.T.C. Fak. Öğr. Üyesi
(Prof. Dr., Nutuk'un Çeviricisi)
Nusret Baycan
Gnkur. Atase Bşk.
Temsilcisi
M. Akif Öncül
Milli Eğitim Bakanlığı
Temsilcisi
Ismet Parmaksızoğlu
Türk Tarih Kurumu
Temsilcisi
Ismet Gönülal
Kut. Koord. Kurulu
Gen. Sek. Yard.
Sema Barutçu
D.T.C. Fakültesi
Temsilcisi
Dilek Elçin
D.T.C. Fakültesi
Temsilcisi
5 Ocak 1983 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Köşkünde Sayın Cumhurbaşkanının Başkanlığında toplanan Milli Komitenin aldığı kararlardan 7ncisinde «Atatürkün Büyük Nutukunun», herkesin anlayacağı bugünkü yazı diline çevrilerek basımı uygun görülmüş, ancak redaksiyon için yeniden teşkil edilecek inceleme heyetine genç öğrencilerden iki kişinin de katılması enıredilmiştir.
Bu karar doğrultusunda, bağlı oldukları kurum ve kuruluşları temsil etmek üzere; Milli Eğitim Bakanlığından Talim ve Terbiye Kumlu Üyesi M. Akif Öncül, Gnkur. ATASE Başkanlığından Emekli Kur. Alb. Nusret Baycan, Türk Tarih Kurumundan İsmet Parmaksızoğlu, Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesinden Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynep Korkmaz (Nutuku yazı diline çeviren), Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalından Araştırma Görevlisi Sema Barutçu ve Araştırma Görevlisi Dilek Elçin (gençliğin temsilcileri), Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinden Arşiv Uzmanı Hüsamettin Ünsal ile Kutlama Koordinasyon Kurulundan Genel Sekreter Em. Gnl. Sadri Karakoyunlu ve Genel Sekreter Yardımcısı Tarih Öğretmeni Emekli Öğretmen Alb. Ismet Gönülaldan oluşan dokuz kişilik bir uzmanlar heyeti Nutukun «İnceleme ve Redaksiyon Heyeti» olarak 25 Ocak 1983 tarihinden 28 Şubat 1983 tarihine kadar Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğinde (T.B.M.M.) toplanarak çalışmalarını sürdürmüştür.
Bu çalışmalarda esas olarak aşağıdaki görüş ve düşüncelere varılmıştır:
1 . İnceleme için, Nutukun 1927 tarihli baskısı esas alınmıştır. Daha önce Kutlama Koordinasyon Kumlu Başkanlığınca bu iş için görevlendirilen Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi Türk Dili Profesörü Dr. Zeynep Korkmazın yapmış olduğu başarılı metin çevirisi ile Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğince hazırlanmış olan belgeler cildi yeniden baştan sona kadar dikkatli bir incelemeye tabi tutulrnuştur.
2 . Nutukta kullanılan dili, taşıdığı yapı ve üslüp özelliklerini koruyarak bugünkü Türkçeye aktarmak oldukça zordur. Eski yazı diliyle günümüz Türkçesi arasında birtakım ifade ve üslüp ayrılıkları vardır.
Bu bakımdan eserin çeviricisi de, redaksiyon heyetimiz de Nutukun aslındaki fikir yapısının, tarihi deyimlerin, üslüp özelliklerinin ve akıcılığın kaybedilmemesi için elden gelen titizliği göstermiştir.
3 . «Milli Komite»nin belirtilen kararı gereğince, heyete katılan Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalından iki genç araştırma görevlisinin redaksiyondaki katkıları bugünkü gençliğin Nutuku daha iyi anlayabilecek bir seviyede olmasını sağlamıştır.
4 . Atatürkün büyük bir duyarlıkla yazmış olduğu «Gençliğe Hitabesi», «Nutuk» muhteviyatının bir özeti ve büyük Atatürkün Türkiye Cumhuriyetini Türk Gençliğine emanet ettiği bir vasiyet niteliğini taşıdığından, bu bölüm eserde olduğu gibi bırakılmıştır.
5 . Bir aydan fazla süren okuma ve inceleme ile metin ve belgeler cildi dikkatle gözden geçirilerek ve yazarlarının da oluru alınarak gerekli bazı düzeltmeler yapılmıştır. Ancak, birinci ve ikinci cilt ile belgelerden oluşan ve heyetimizce yer yer düzeltmelerden geçirilen üçüncü cilt, ayrı ayrı şahıslar tarafından hazırlanmış olduğundan, her üç cilt arasında bir dil ve üslüp birliğinin sağlanabilmesi için üçüncü cildin baskı sırasında bir kere de Prof. Dr. Zeynep Korkmaz tarafından gözden geçirilmesı uygun görülmüştür.
6 . Milli Komitenin emirleri gereği, bu baskı için, 1927 baskısının mizanpajı gözönüne alınmıştır. Buna göre metin bölümünde geçen haritalarla, Milli Mücadelenin başlangıcından sonuna kadar sürdürülen askeri harekat safhalarını gösteren krokiler, uygun şekilde sıralanmış olup metin kısımlarının lnci ve 2nci eiltlerinin sonuna ilave edilmiştir.
Haritalar
a) 19 Mayıs 1919 daki Osmanlı Ordusunun konuş durumu,
b) Sevr Antlaşmasına göre Osmanlı Devletinin parçalanması, (Bu iki harita linci cildin sonuna konulacaktır.)
c) Askeri harekata ait krokiler
(1) Inönü Muharebelerinde iki tarafın durumu,
(2) Sakarya Meydan Muharebesi (genel durum),
(3) Büyük Taarruz (iki tarafın 25 Ağustos akşamki durumu),
(4) Başkumandan Meydan Muharebesi (30 Ağustos 1922)
7 .- Türkiye Haritası (Bu harita ve krokiler 2nci cildin sonuna konulacaktır.)
8 . Resimler
a) Atatürkün 1927 baskılı «Nutuk»undaki imzalı portresi (Bu resim lnci cildin baş tarafına konulacaktır.)
b) Büyük Millet Meclisinde Nutukıınu söylerken,
(Bu resim 2nci cildin baş tarafına konulacaktır.)
c) Büyük Millet Meclisi üyeleri Nutuku dinlerken (2 nci ciltte uygun yere konulacaktır.)
d) Atatürk Kocatepede (Büyük Taarruz sabahı) (2nci ciltte uygun yere konulacaktır.)
9 . Bugünkü yazı diline çevrilmiş olan metin, belgeler, harita ve krokilerle, ilgili resimlerden oluşan Nutuk muhteviyatının, heyetimizin oy birliği ile aldığı kararla basılabilir ve nesiller boyu yararlanılabilir bir durumda olduğu takdirlerinize arz olunmuştur. Bunun dışında heyetimizin, tavsiye mahiyetinde gördüğü diğer hususlar aşağıda arz ve teklife şayan görülmüştür.
a) Nutuk, Milli Komitenin direktifinde belirtildiği üzere, ilk defasında yirmi beş bin nüsha olarak basılacaktır.
Heyetimiz tarafından Nutukun daha çok sayıda basılarak, yalnız Harp Okulu öğrencilerine değil, bütün üniversite ve hatta lise öğrencilerine daha ucuz bir fiyatla verilmesi, köy odaları ve köy kitaplıkları dahil bütün kitaplıklara dağıtımının yapılması uygun görülmüştür. Yeni basımlar için mali kaynak olarak, Milli Eğitim Vakfı, Spor Toto, Milli Piyango, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Türkiye Bankalar Birliği ve Kültür ve Turizm Bakanlığı fonlarından yararlanılması mümkün ve faydalı görülmektedir.
b) Bugüne kadar Atatürkün büyük Nuttıku kırk bir defa basılmıştır. Bunun son on baskısından ikisi 1981 yılında (100. Yılda), Milli Eğitim, Kültür ve Turizm Bakanlıkları tarafından gerçekleştirilmiş, bunun dışındakiler ise çeşitli kurum ve kuruluşlar ve şahıslar tarafından bastırılmıştır. Ancak bir çoğu, gerektiği biçimde incelenmeden eksik ve yanlışlarla çıkarılmıştır.
Nutukun bundan sonra yapılacak baskılarında, Prof. Dr. Zeynep Korkmaz ve Kutlama Koordinasyon Kurulu Genel Sekreterliğince hazırlanmış olan bu nüshanın esas alınmasının ve eserin satışından elde edilecek gelirin Anayasanın 134ncü maddesinde kurulacağı hükme bağlanan kuruluşlara irat olarak aktarılmasının uygun olacağı görüşüne varılmıştır.
10 . Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Atatürkün bu eserinin devletimizin kuruluş felsefesini ve Cumhuriyetimizin esaslarını oluşturduğu gerçeğinden hareketle bir Devlet Kitabı olarak nitelendirilmesi ve bunun Sayın Başbakanlıkça daha önce yapıldığı gibi Almanca, Ingilizce,
Fransızca ve Arapçaya tercüme ettirilerek bastırılmasının sağlanması arz ve teklif olunur.
İşbu rapor Heyetimiz tarafmdan düzenlenmiş ve okunarak imza edilmiştir.
1 Mart 1983
Sadri Karakoyunlu
Kutlama Koord. Kurulu
Genel Sekreteri
Hüsamettin Ünsal
Cumhurbaşkanlığı
Gen. Sek. Temsilcisi
Zeynep Korkmaz
D.T.C. Fak. Öğr. Üyesi
(Prof. Dr., Nutuk'un Çeviricisi)
Nusret Baycan
Gnkur. Atase Bşk.
Temsilcisi
M. Akif Öncül
Milli Eğitim Bakanlığı
Temsilcisi
Ismet Parmaksızoğlu
Türk Tarih Kurumu
Temsilcisi
Ismet Gönülal
Kut. Koord. Kurulu
Gen. Sek. Yard.
Sema Barutçu
D.T.C. Fakültesi
Temsilcisi
Dilek Elçin
D.T.C. Fakültesi
Temsilcisi
