Sindirim Sistemi-Sindirim Sistemi Organları

* Ağız, ağız boşluğu; tükürük bezleri, mukoza, dişler ve dili kapsar. Gıda ve suyun vücuda alınmasına yarayan bir açıklıktır. Bir üst ve alt dudak ile kapatılmıştır. Karbonhidratların kimyasal sindirimi ağızda başlar.

* Yutak, (farinks veya farenks) ağız ve burnun hemen arkasındaki boyun bölümüdür. Gıdanın ağızdan yemek borusuna geçmesini sağlar. Sindirim sisteminin yanı sıra solunum sisteminde de yer alan bir organdır.

* Yemek borusu (özofagus veya gullet) ve kardiya; yemek borusu gıdanın mideye geçmesini sağlayan kassal (müsküler) bir borudur. Bu geçiş peristaltizm yardımıyla olur. Kardiya ise yemek borusu ile midenin birleştiği noktadaki açıklıktır (ağız).

* Mide ki antrum, pilor ve pilorik sfinkteri de kapsar. Mide yemek borusu ile ince bağırsağın ilk kısmı olan duodenum arasında bulunur. Yüksek oranda asidik bir çevreye sahip mide (pH yaklaşık 1,5-2) peptidaz sindirim emzimlerini içerir.

Kalın bağırsak, sindirim kanalının mide ile anüs arasında bulunan kısmıdır. Kalın bağırsakta besinler içerisinde kalan su ve mineraller emilir.


* İnce bağırsak, mide ile kalın bağırsak arasındadır. 5 yaşın üstündeki insanlarda genellikle 5-6 m uzunluğundadır. Üç kısmı vardır. İnce bağırsakta ayrıca sindirim yüzeyini genişleten villuslar (tümür) da vardır. Bu villüslerin sayesinde emilim gerçekleşir. Bu villuslar girinti ve çıkıntılardan oluşmuştur.

1. duodenum veya onikiparmak bağırsağı, ince bağırsağın ilk ve en kısa kısmıdır. Mideyi jejunuma bağlayan bir tüptür. pH seviyesi yaklaşık 9'dur.

2. jejunum, ince bağırsağın orta kısmıdır, duodenum ile ileum arasında bulunur. Yetişkin insanlarda boyu 2-8 metre arasında değişir. pH seviyesi yaklaşık 7-8 aralığındadır.

3. ileum, ince bağırsağın son kısmı. İnsanlarda yaklaşık 4 metre uzuluğundadır. İleoçekal valv ile çekumdan ayrılır. pH seviyesi genellikle 7-8 arasındadır.

* kalın bağırsak, üç kısmı vardır:

1. çekum veya kör bağırsak, kalın bağırsağın ilk kısmıdır. Apandis çekumun bir uzantısıdır.

2. kolon, kalın bağırsak için kullanılan bir terimdir. Çekumdan rektuma kadar ki kısım için kullanılır. Kendi içinde dört kısma ayrılır, çıkan kolon, transvers kolon, inen kolon ve sigmoid kolon.

3. rektum, kalın bağırsağın son kısmıdır.

Ayrıca kalın bağırsak sindirime katılmaz. Çünkü sindirim ince bağırsaktan besinlerin kana geçmesi ile sona erer. Besinler kan yoluyla vücuda taşınır. -

* anüs, rektumun dış açıklığıdır. Kapanması sfinkter kaslarca kontrol edilir.

Dışkılar anüsten geçerek vücuttan atılırlar.

Sindirim Sistemi

Sindirim

Sindirim sisteminin görevi besinleri sindirip emilmesini sağlamaktır.



Büyük moleküllü besinlerin parçalanarak, hücrelere girebilecek kadar küçük moleküllü hale dönüştürülmesine sindirim denir.

Sindirim, mekanik ve kimyasal olaylardan meydana gelir.

Mekanik olaylara örnek olarak; besinlerin ağzımızda çiğnenmesi ve parçalanmış besinlerin midede karıştırılması verilebilir.

Kimyasal sindirim sırasında, su ve özelleşmiş kimyasal maddeler kullanılır. Bu maddelere enzim denir. Enzimler biyolojik katalizörlerdir. Büyük moleküllerin parçalanarak küçük moleküllü hale dönüştürülmesi olayını hızlandırırlar.

Aşağıdaki tabloda enzim çeşitleri ve sindirim olayındaki görevleri verilmiştir:

Besinler ağızda, midede ve ince bağırsakta sindirilir.

Midede hidroklorik asit üretilir. Bu asit, proteaz enziminin çalışmasını ve besinlerle alınan bakterilerin öldürebilmesi için gerekli olan pH derecesini ayarlar.

Karaciğerin görevlerinden biri de safra üretmektir. Safra, safra kesesinde depolanır, sonra ince bağırsağa verilir.

Safra aynı zamanda iri yağ taneciklerinin bağırsakta daha küçük taneciklere parçalanması sağlar.
Böylece lipaz enziminin daha etkili olabilmesi için yüzey artırılmış olur.


Emme Olayı (Emilim)

Sindirim olayı ile elde edilen küçük moleküllerin emilmesi ince bağırsakta meydana gelir.

İnce bağırsak çok uzundur. Yüzeyinde parmaksı yapılar yer alır. Emilme yüzeyini artıran bu yapılara villus denir.

İnce bağırsak çeperleri tek tabakalıdır. Böylece besinlerin kana geçişi (emilmeleri) fazla uzun sürmez.
Her villus, sindirim ürünlerinin emilip dolaşım sistemine geçişlerini sağlar.
Artık maddeler ve sıvılar kalın bağırsağa geçer. Suyun kana emilimi burada meydana gelir.
Artık maddelerden meydana gelen dışkı anüs yoluyla dışarı atılır.